عروس دریایی
عروس دریایی گونه*ای از بی*مهرگان است که در شاخه کنیداریا طبقه بندی می شود. این موجودات قادر به شنا کردن می باشند . گونه*های متفاوتی از این جاندار وجود دارد از جمله Scyphozoa ( بیش از ۲۰۰ گونه ) ، Staurozoa (در حدود ۵۰ گونه) ، Cubozoa (در حدود ۲۰ گونه) و Hydrozoa (در حدود ۱۰۰۰-۱۵۰۰ گونه ) . عروس دریایی در همه اقیانوس*ها یافت می*شود . گونه*ای از آنها در آب شیرین زندگی می کن که اندازه*ای کمتر از نیم اینچ و رنگی سفید و روشن دارد . این گونه نیش ندارد .
در بسیاری از مناطق عروس دریایی*ها را در آکواریم نگهداری می کنند .
اطلاعات اولیه
عمومی*ترین صفات جانوران که طی مراحل رشد نیز قبل از همه ظاهر می*شود، تراز ساختمانی آنهاست. همه جانوران زندگی را از یک سلول آغاز می*کنند و برخی از تراز بافت بالاتر نمی*روند، اما بقیه آنها از این تراز می*گذرند و بدن پیچیده*تری می*یابند. بدین ترتیب جانوران (متازوآ) را صاحب دو شعبه رده بندی در نظر می*گیرند. در شعبه پارازوآ، بالاترین تراز ساختمانی را بافت تشکیل می*دهد. این شعبه فقط شاخه اسفنجها را شامل می*شود. همه جانوران دیگر که به شعبه یومتازوآ تعلق دارند، با داشتن اندام و دستگاه مشخص می*شوند.
دومین صفت عمومی که بعد از تراز ساختمانی در حین رشد جانوران ظاهر می*شود، نوع تقارن آنهاست. در ابتدا جنین همه جانوران دارای تقارن شعاعی یعنی به صورت کره*ای توپر و یا توخالی و متشکل از تعدادی سلول است. بعضی از گروههای جانوری مانند عروس دریایی این تقارن شعاعی را تا مرحله بلوغ حفظ می*کنند، اما در بقیه پس از مدتی جنین تقارن شعاعی ثانویه (مانند ستاره دریایی) و یا تقارن دو طرفی می*یابد و لارو و جانور بالغ حاصل از آنها نیز معمولاً همین نوع تقارن را نگه می*دارند. بر همین اساس شعبه یومتازوآ را می*توان به دو دسته دارای تقارن شعاعی (Radiata) و دارای تقارن دو طرفی (*Bilateria) تقسیم بندی می*کنند. هر گونه فضا یا حفره عمومی که کاملا توسط بافتهای مزودرمی و بویژه توسط پرده*های صفاقی احاطه شده باشد، سلوم (Coelom) نام دارد. بنابراین جانوران دارای سلوم را متعلق به گروه سلوماتها، می*دانند. معنای اصطلاحات آسلومات و پزدوسلومات نیز به همین ترتیب روشن می*شود. آسلوماتها جانوران فاقد سلوم و در واقع فاقد هر گونه حفره عمومی هستند. پزدوسلوماتها دارای پزدوسل یا سلوم کاذب یعنی حفره عمومی هستند که پوشش آن را مستقیما اکتودرم و آندودرم تشکیل می*دهند نه صفاق. چنین حفره*ای در ظاهر به سلوم واقعی می*ماند. عروس دریایی جز آسلوماتها می*باشد.
ساختار عروس دریایی
این موجودات دارای ساختار زیبایی هستند، به همین جهت عروس دریایی نامیده می*شوند. عروس دریایی، در اعماق متوسط دریا زندگی می*کند و بین ۱۰ تا ۲۰ سانتیمتر قطر دارد و بدنی چتر مانند و شفاف ژلاتینی دارد. قطر بدن در مرکز چتر و در حاشیه لبه*ها، نازک است و تعدادی تانتاکول در لبه دارد.
دهان چهار گوش در قسمت وسط بدن قرار دارد که به یک حلق لوله*ای با مقطع ۴ گوش وصل می*شود و انتهای حلق به معده ختم می*گردد که دارای ۴ جیب شعاع است. معده چهار قسمتی است و از این قسمتها، لوله*های گوارشی یا معدی منشا گرفته و به صورت مجرای شعاعی حلقوی قرار گرفته و مواد غذایی را به قسمتهای مختلف می*رسانند. در اطراف دهان ۴ بازوی دهانی وجود دارد. در لبه چتر عروس دریایی، تعداد ۸ عدد برآمدگی به فواصل مناسب با هم قرار دارند که این برآمدگی*ها دارای ساختار حسی هستند و حاوی ذرات شعاعی یا استاتولیتها بوده و نیز ۲ چشم ساده در جدار عضو تعادلی خود دارند.
حداقل دو شبکه عصبی وجود دارد که یکی از آنها تمامی سطح روی و زیر چتر و تانتاکولها را عصب*دار کرده و جریانات عصبی را به آرامی منتقل می*کند و در تنظیم حرکات موضعی و متمرکزی نظیر تغذیه دخالت می*کند. دومین شبکه عصبی، به نواحی زیر چتر محدود شده و جریانات عصبی را به سرعت منتقل می*کند و باعث تنظیم انقباضات چتر هنگام شنا می*شود.
سیستم تناسلی و تولید مثلی در عروس دریایی
چرخه زندگی در اورلیا شامل دو مرحله جنسی و غیر جنسی است. در ضمن جنسها جدا از هم هستند. در مرحله جنسی، غدد جنسی نعل اسبی شکل، به تعداد ۴ عدد در قسمت زیر چتر در کنار کیسه*های معدی قرار دارند و از قسمت بیرون اورلیا می*توان آن را دید. در مدوز نر یا اورلیای نر، اسپرمها از غدد تناسلی آزاد شده، وارد حفره گوارشی شده و از راه دهان در آب دریا آزاد می*شوند و در جستجوی مدوز ماده خواهند بود.
اسپرمها از طریق دهان اورلیای ماده، وارد حفره گوارشی شده و در آنجا با تخمکهای آزاد شده از غدد جنسی ماده ترکیب می*شوند. لقاح که صورت گرفت، تخمهای حاصل از لقاح، حفره گوارشی را ترک کرده و در کیسه*های پرورشی مخصوصی که در شیار بازوها بوجود می*آید، جای می*گیرند.
تخمها بعد از طی مراحل رشد و نمو، هر کدام به صورت لاروی مژک*دار درمی*آیند و سپس این قسمت را ترک کرده و به صورت وارونه روی سطح سخت دیگر متصل می*شوند. در این حالت لارو، مژکها را از دست داده و ساکن می*شود و حدود ۱۲ سانتیمتر اندازه دارد و در این حالت به صورت پولیپ است.
لارو بدون مژک ممکن است برای ماهها یا سالها به این شکل باقی بماند. در اواخر پاییز و با شروع سرما، پولیپ رشد کرده و بطور عرضی تقسیم می*شود، قطعه قطعه شده و قطعات عمیق*تر می*گردند و پولیپ به صورت مجموعه*ای از قطعات نعلبکی شکل درمی*آید که لبه آنها دندانه*دار است و این قطعات بوسیله لوله مرکزی با هم ارتباط دارند.
به تدریج قطعات از هم جدا شده و یکی پس از دیگری، پولیپ را ترک کرده و مدوزهای تقریبا ۸ لبی شناور را بوجود می*آورند که این مدوزها رشد کرده و مدوز بالغ را ایجاد می*کنند و هر کدام زندگی مستقل خود را به صورت یک عروس دریایی، ادامه می*دهند.